تبادل لینک هوشمند نزول آیه ی اکمال در غدیر و پاسخ به شبهات
قبل از پرداختن به اثبات نزول این آیه درباره ی امامت و ولایت امام علی (ع) لازم است به پاسخ شبهاتی چند در این مورد بپردازیم:
طرح شبهه:
چون آیات قبل و بعد آیه ی اکمال ، درباره ی حرام شدن مردار ، خون و گوشت خوک است فلذا نتیجه میگیریم که آیه ی اکمال در رابطه با آن و پس از حرام شدن موارد فوق الذکر ، نازل شده است: حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ۚ ذَٰلِكُمْ فِسْقٌ ۗ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ ۚ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ۚ فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ ۙ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ
پاسخ:
نکته ی اول: شکی نیست که آیات و سوره های قرآن به ترتیب نزول ، مرتب نشده اند و الاّ باید گفت که ۱۱۷ آیه ی بعدی سوره ی مائده نستجیربالله بیهوده نازل شده اند و نقشی در دین ندارند!!!
نکته ی دوم: نه قرآن و نه روایات هیچ کدام نگفته اند که هر کدام از آیات قرآن درباره ی یک موضوع هستند و همه ی قسمت هایش بایستی در یک زمان نازل شوند.
نکته ی سوم: درآیه ی 3 مائده بعد از اعلام اکمال دین یک حکم دینی دیگری بیان میکند (فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ ۙ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ) و این نشان میدهد که آیه ی اکمال ربطی به مسأله ی تحریم مردار ، خون و گوشت خوک ندارد.
نکته ی چهارم: آیه ی تحریم مردار ، خون و گوشت خوک قبلا چندین مرتبه نازل شده بود: بقره/173 - اعراف/145 - نحل/115
نکته ی پنجم: اگر آیه ی اکمال (الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ ۚ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا) را از آیه ی 3 مائده جدا کنیم هيچ صدمه اي به مضمون آيه وارد نميشود و صدر وذيل آيه كاملا به هم مرتبطند.. تو گويي هيچ چيزي از آن كم نشده و اين حالت بسيار نادر است و تنها در صورتي اتفاق مي افتد كه اصطلاحا جمله، اعتراضيه باشد. به عبارت ديگر: حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ۚ ذَٰلِكُمْ فِسْقٌ فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ ۙ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ كه از آن، آیه ی اکمال كم شده ، همان مضمون آیه ی 173 بقره و 115 نحل است:
آیه ی 173 بقره: إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِ اللَّهِ ۖ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ آیه ی 115 نحل: إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ ۖ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ
طرح شبهه:
اگر آیه ی اکمال در رابطه با امامت و ولایت حضرت علی علیه السلام بود ، پس چرا خداوند آن را در میان آیات حلال و حرام آورده است؟ مگر نستجیر بالله می ترسید؟ مگر خودش وعده نداده است که قرآن را از تحریف حفظ می کند ؟!
پاسخ:
خداوند فرموده است که قرآن را از تحریف حفظ میکند ولی آیا فرموده است که با زور و جبر؟ این خدایی که ما میشناسیم اهل زور و جبر نیست بلکه با تدبیر کارها را پیش می برد. از آنجایی که آیه ی اکمال اهمیت زیادی دارد و زیاد جلب توجه میکند فلذا آمدن آن در میان آیه ای که جلب توجه نکند ، باعث میشود تا از تحریف محفوظ بماند. ضمن اینکه انتشار قرآن های تحریف شده توسط غربی ها گواه است بر اینکه حفظ قرآن از تحریف با زور و جبر نبوده است .
^^^ پس از اینکه مشخص شد ، آیه ی اکمال آیه ی مستقلی است و ربطی به حرام شدن مردار ، خون و گوشت خوک ندارد ، میرویم سراغ شان نزول این آیه در روایات اهل سنت:
زمان و شأن نزول آیه ی اکمال دین
اهل سنت معتقدند که این آیه فقط در عرفه نازل شده است و روایاتی نیز در این مورد از چند تن از صحابه در کتاب هایشان آورده اند . اما نزول این آیه در عرفه دارای اشکالاتی است که باید پاسخ داده شود؛
اشکال اول:
نظر شیعه این است که آیه ی اکمال فقط در غدیر نازل شده است و نظر اهل سنت و وهابیت هم این است که فقط در عرفه نازل شده است! اهل سنت و وهابیون نزول چند باره ی آیه ی اکمال را محال میدانند و از این روست که مهمترین دلیلشان بر رد نزول این آیه در غدیر را ، نزول آن در عرفه میدانند که این مستلزم پاسخ به یک شبهه ی مهم میباشد: روایات صحیح از عمر بن خطاب است که یکبار میگوید زمان نزول آیه ی اکمال روز جمعه در عرفه بود ، یکبار میگوید شب جمعه بود و یکبار هم میگوید شب جمع (مزدلفه) (شنبه) بود!!!
روز جمعه: ...قال عُمَرُ قد عَرَفْنَا ذلك الْيَوْمَ وَالْمَكَانَ الذي نَزَلَتْ فيه على النبي صلى الله عليه وسلم وهو قَائِمٌ بِعَرَفَةَ يوم جُمُعَةٍ
صحیح البخاری - کتاب الإیمان - باب زیادة الإیمان و نقصانه - ح 45
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?flag=1&bk_no=0&ID=43
شب جمعه: ...قال عمر: قَدْ عَلِمْتُ الْيَوْمَ الَّذِي أُنْزِلَتْ فِيهِ وَاللَّيْلَةَ الَّتِي أُنْزِلَتْ لَيْلَةَ الْجُمُعَةِ ، وَنَحْنُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِعَرَفَاتٍ
سنن النسائی الصغری - کتاب مناسک الحج - ما ذکر فی یوم عرفة - ح 2968
http://library.islamweb.net/hadith/display_hbook.php?bk_no=319&hid=2968&pid=149885
ناصرالدین ألبانی این حدیث را در زمره احادیث صحیح سنن نسائی آورده است:
صحيح سنن النسائي - ج 2 ص 342
شب شنبه: ...فقال عمر فقد علمت اليوم الذي أنزلت فيه والساعة وأين رسول الله صلى الله عليه وسلم حين نزلت نزلت ليلة جمع ونحن مع رسول الله صلى الله عليه وسلم بعرفات
صحیح مسلم - کتاب التفسیر - ح 5333
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?flag=1&bk_no=1&ID=5405
با وجود روایات صحیح فوق ، بهترین توجیهی که اهل سنت میتوانند برای سخنان عمر ارائه بدهند این است که بگویند آیه ی اکمال هم در روز جمعه ، هم در شب جمعه و هم در شب شنبه نازل شده است و این یعنی اینکه نزول چند باره ی این آیه اشکالی نداشته و در نتیجه با نزول آن در غدیر تناقضی ندارد!
اشکال دوم:
پبخاری از سفیان ثوری (یکی از بزرگان اهل سنت) نقل میکند که میگوید: وَأَشُكُّ كان يوم الْجُمُعَةِ أَمْ لَا
من شک دارم که آیه ی اکمال در روز جمعه نازل شده است یا نه!
صحیح البخاری - کتاب تفسیر القرآن - سورة المائدة - ح 4265
http://library.islamweb.net/hadith/display_hbook.php?bk_no=146&hid=4265&pid=102421
اشکال سوم:
از ابن عباس نقل مي‌کنند: ولد نبيكم يوم الاثنين وخرج من مكة يوم الاثنين ودخل المدينة يوم الاثنين وأنزلت سورة المائدة يوم الاثنين اليوم أكملت لكم دينكم ورفع الذكر يوم الاثنين.
پيغمبر(ص) روز دوشنبه به دنيا آمد و روز دوشنبه از مکه خارج شد و روز دوشنبه وارد مدينه شد و فتح بدر روز دوشنبه بود و سوره ی مائده و آيه ی اکمال در روز دوشنبه نازل شد.
تفسير الطبري، ج 6، ص 84 -- المعجم الكبير، ج 12، ص 237
هيثمي بعد از نقل این حدیث ، مي‌گويد: وفيه ابن لهيعة وهو ضعيف وبقية رجاله ثقات من أهل الصحيح.
مجمع الزوائد و منبع الفوائد - کتاب العلم - باب التاریخ - ح 949
از آنجایی که این روایت با روایات اهل سنت درباره ی نزول آیه ی اکمال در روز جمعه ، در تضاد است و از طرف دیگری نظر شیعه را تأیید میکند (چون غدیر در روز دوشنبه به وقوع پیوسته است _ تقويم تطبيقي هزار و پانصد ساله ي هجري قمري و ميلادي ، تحقیق حکیم قریشی) فلذا طبیعی است که هیثمی دچار تناقض گویی شود! هیثمی در اینجا ، ابن لهیعه را تضعیف میکند در حالیکه در جاهای دیگر او را توثیق میکند!!:
به دو نمونه از توثیقات هیثمی اشاره میکنیم:
وی در مجمع الزوائد - کتاب العتق - باب فیمن أعتق ما لا یملک - ح 7275 میگوید:
رواه الطبرانی و فیه ابن لهیعة و حدیثه حسن
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?idfrom=7290&idto=7290&bk_no=87&ID=1512
هیثمی همین تعبیر را در مجمع الزوائد - کتاب الأطعمة - باب الأکل بثلاث أصابع ... - ح 7922 دارد:
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?idfrom=7974&idto=7975&bk_no=87&ID=1654
ذهبی عالم بزرگ جرح و تعدیل اهل سنت ، درباره ی ابن لهیعه میگوید: ابن لهيعة الامام الكبير قاضى الديار المصرية وعالمها ومحدثها تذکرة الحفاظ - ج 1 ص 237
http://islamport.com/d/1/trj/1/122/2760.html?zoom_highlightsub
در نتیجه این روایت ، صحیح است و یا حداقل حسن است.
اشکال چهارم:
اگر روز عرفه ، جمعه بوده است، پيغمبر(ص) نماز جمعه خواندند يا نه؟ در خطبه‌هاي نماز جمعه پيغمبر(ص) چه فرمودند؟ اهل سنت که معتقدند پيغمبر(ص) نماز جمعه را واجب مي‌دانستند، در زمان پيغمبر(ص)، هر کجا که ايشان بوده‌اند نماز جمعه مي‌خواندند. اگر روز جمعه در عرفات بوده‌اند، چرا از نماز جمعه خبري نيست؟ چرا در هيچ روايتي ، اين قضيه نيامده است؟
اشکال پنجم:
به فرض که در عرفه نازل شده باشد ، چرا اهل سنت و وهابیون شأن نزولی برای آیه ی اکمال در عرفه بیان نمیکنند و فقط نظرات شخصی صحابه را که در اغلب موارد ، 180 درجه متفاوت است را نقل میکنند؟! _ (شبهه ی شان نزول درباره ی تحریم مردار ، خون و گوشت خوک را قبلا پاسخ دادیم):
الدر المنثور للسیوطی - ج 2 ص 257
http://shiaonlinelibrary.com/الكتب/2678_الدر-المنثور-جلال-الدين-السيوطي-ج-٢/الصفحة_257#top
جالب است که این عرفه هم سودی به حال اهل سنت و وهابیون ندارد و نظر شیعه را تایید میکند!!: حاکم حسکانی با دو سند از ابن عباس روایت میکند که میگوید آیه ی اکمال در عرفه و درباره ی ولایت امام علی (ع) نازل شد:
شواهد التنزيل حاكم حسكاني - ج ١ ص 207 ح 214
http://shiaonlinelibrary.com/الكتب/2550_شواهد-التنزيل-الحاكم-الحسكاني-ج-١/الصفحة_200#top
شواهد التنزيل حاكم حسكاني - ج ١ ص 208 ح 215
http://shiaonlinelibrary.com/الكتب/2550_شواهد-التنزيل-الحاكم-الحسكاني-ج-١/الصفحة_201#top
اشکال ششم:
فخر رازی و غیر او ، میگویند اتفاق اهل سنت بر این است که حضرت رسول (ص) 81 یا 82 روز پس از نزول آیه ی اکمال وفات کرده اند _ که با محاسبه ی ساده معلوم میشود که چند روز پس از عرفه و روز غدیر میباشد!: فخر رازی در تفسیر خود مینویسد: المسألة الرابعة : قال أصحاب الآثار : إنه لما نزلت هذه الآية على النبي صلى الله عليه وسلم لم يعمر بعد نزولها إلا أحداً وثمانين يوماً ، أو اثنين وثمانين يوماً ، ولم يحصل في الشريعة بعدها زيادة ولا نسخ ولا تبديل ألبتة ، وكان ذلك جارياً مجرى أخبار النبي صلى الله عليه وسلم عن قرب وفاته ، وذلك إخبار عن الغيب فيكون معجزاً
اصحاب آثار گفته اند که : چون این آیه بر پیغمبر اکرم صلّی الله علیه (وآله) وسلّم نازل شد پس از نزول آن بیش از هشتاد و یک و یا هشتاد و دو روز عمر نکردند و بعد از این آیه در شریعت اسلام، زیاده و تبدیل و نسخی واقع نشد. و این آیه جاری مجرای اخبار رسول خدا از نزدیکی وفاتش بود. واین اخبار از غیب است، و معجزه میباشد.
تفسیر الرازی - ج 11 - ص 139
تفسیر البغوی - ج 1 ص 504
http://shiaonlinelibrary.com/الكتب/2553_تفسير-البغوي-البغوي-ج-١/الصفحة_0?pageno=504#top
تفسیر الثعلبی - ج 2 ص 290
http://shiaonlinelibrary.com/الكتب/2530_تفسير-الثعلبي-الثعلبي-ج-٢/الصفحة_0?pageno=290#top
تفسیر ابن کثیر - ج 2 ص 14
http://shiaonlinelibrary.com/الكتب/2659_تفسير-ابن-كثير-ابن-كثير-ج-٢/الصفحة_0?pageno=14#top
تفسیر أبی السعود - ج 3 ص 7
http://shiaonlinelibrary.com/الكتب/2688_تفسير-أبي-السعود-أبي-السعود-ج-٣/الصفحة_7#top
تفسیر الآلوسی - ج 6 ص 60
http://shiaonlinelibrary.com/الكتب/2707_تفسير-الآلوسي-الآلوسي-ج-٦/الصفحة_0?pageno=60#top
فتح القدیر للشوکانی - ج 2 ص 12
http://shiaonlinelibrary.com/الكتب/2698_فتح-القدير-الشوكاني-ج-٢/الصفحة_11#top
* روز عرفه 9 ذی الحجه و روز غدیر 18 ذی الحجه میباشد و زمان وفات پیامبر (ص) به عقیده ی اهل سنت، 12 ربیع الاول است.
اشکال هفتم:
روایات معتبری در کتب اهل سنت وجود دارد که نزول این آیه را در روز غدیر و ولایت امام علی (ع) میدانند:
طریق اول: ابوهریره
تاریخ بغداد للخطیب بغدادی ح 2775 با سند صحیح
http://library.islamweb.net/hadith/display_hbook.php?bk_no=717&hid=2775&pid=362079
این روایت را دیگران هم با همین سند و نیز با اسنادی که حدوداً نصف اول سندشان متفاوت است ، آورده اند از جمله ابن عساکر ، شجری جرجانی و حاکم حسکانی.
ألبانی این حدیث را به خاطر وجود مطر الوراق و شهر بن حوشب در سند آن تضعیف کرده است!!
شهر بن حوشب:
او از روات صحیح مسلم ، سنن اربعه و بخاری در کتابهای غیر از صحیحش است .
تهذیب الکمال للمزی - شهر بن حوشب الأشعری ابوسعید
http://library.islamweb.net/hadith/display_hbook.php?bk_no=1857&pid=648831
بزرگانی مثل یحیی بن معین ، احمد و بخاری او را توثیق کرده اند :
شرح سنن الترمذی - کتاب الاستئذان و الآداب - باب ما جاء فی التسلیم علی النساء - ح 2697
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?idfrom=5177&idto=5178&bk_no=56&ID=1701
شمس الدین ذهبی نیز او را توثیق کرده است :
ذکر اسماء من تکلم فیه وهو موثق - ج 1 ص 265 ش 162
http://lib.eshia.ir/40464/1/265
و حافظ ابن حجر عسقلانی او را حسن الحدیث دانسته است :
فتح الباری - ج 3 ص 79 در شرح حدیث 1132
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?flag=1&bk_no=52&ID=2192
حافظ هیثمی نیز حدیث شهر را حسن دانسته است :
مجمع الزوائد و منبع الفوائد - ج 1 ص 294 ح 7562
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?bk_no=87&ID=1519&idfrom=7313&idto=7777&bookid=87&startno=266
مطر الوراق:
ذهبی می گوید : فمطر من رجال مسلم، حسن الحديث
میزان الاعتدال فی نقد الرجال للذهبی - ج 4 ص 127 ش 8587
http://shiaonlinelibrary.com/الكتب/3309_ميزان-الاعتدال-الذهبي-ج-٤/الصفحة_126#top
و در کتاب دیگرش او را توثیق می کند :
ذکر اسماء من تکلم فیه وهو موثق للذهبی - ج 1 ص 485 ش 329
http://lib.eshia.ir/40464/1/485
البته بخاری نیز سخنی را از او در تفسیر قرآن نقل کرده است :
صحیح البخاری - ج 6 ص 2744
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?idfrom=7224&idto=7225&bk_no=0&ID=4082
طریق دوم: ابو سعید خدری
شواهد التنزيل حاكم حسكاني ج ١ ص 202 ح 212
http://shiaonlinelibrary.com/الكتب/2550_شواهد-التنزيل-الحاكم-الحسكاني-ج-١/الصفحة_197#top
مناقب ابن مردویه - ص 231 ح 329 و 330 و ص 232 ح 333 و 334
http://shiaonlinelibrary.com/الكتب/3429_مناقب-علي-بن-أبي-طالب-ع-وما-نزل-من-القرآن-في-علي-ع-أبي-بكر-أحمد-بن-موسى-ابن-مردويه-الأصفهاني/الصفحة_0?pageno=231#top http://shiaonlinelibrary.com/الكتب/3429_مناقب-علي-بن-أبي-طالب-ع-وما-نزل-من-القرآن-في-علي-ع-أبي-بكر-أحمد-بن-موسى-ابن-مردويه-الأصفهاني/الصفحة_216#top
طریق سوم: زید بن ارقم
طبری در کتابش الولایة که اکنون در دسترس نیست ، روایتی در این باره از زید بن ارقم میآورد.
طریق چهارم: جابر بن عبدالله
علامه امینی (ره) در کتاب گرانسنگ الغدیر ذکر میکند که ابوالفتح نطنزی در کتابش خصائص العلویه نزول آیه ی اکمال را از طریق جابر بن عبدالله آورده است.
*** اگر اهل سنت و وهابیون بخواهند برای شیعه اثبات کنند که نزول آیه ی اکمال فقط در عرفه بوده است ، باید روایات معتبر شیعه در این باره را هم به صورت علمی رد بکنند؛
مرحوم سید هاشم بحرانی در باب چهلم کتابش غایة المرام ، 15 روایت از طریق شیعه در رابطه با نزول آیه ی اکمال درباره ی ولایت نقل کرده است:
http://shiaonlinelibrary.com/الكتب/4032_غاية-المرام-السيد-هاشم-البحراني-ج-٣/الصفحة_326#top
نظرات شما عزیزان:
خبرنامه وب سایت: